Nieuws

“Westfriesland heeft een zorgvuldig traject doorlopen om tot een strategie voor klimaatadaptatie te komen.” Jan Wijn, klimaatambassadeur bij Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, kan het weten. Hij zit ook aan tafel bij andere deelregio’s die aan zo’n aanpak werken.

Vijf deelregio’s, 28 gemeenten. Binnen de werkregio Noorderkwartier zijn zij allemaal bezig met dezelfde (nationale) opdracht: hun omgeving in 2050 ‘klimaatbestendig en waterrobuust’ krijgen. Jan: “In het begin was dat een enorme zoektocht. Hoe organiseer je een stresstest om kwetsbaarheden in kaart te brengen? Hoe ga je in gesprek met betrokkenen over een klimaatbestendige inrichting ? En wat moet er in een uitvoeringsagenda staan?”

Iedereen meenemen
Iedereen kiest daarin zijn eigen weg, aldus Jan. Westfriesland is vanaf het begin zeer gedegen te werk gegaan. “Ze vonden het belangrijk om stakeholders en bestuurders uitvoerig in het proces mee te nemen en steeds bij hen te toetsen of ze nog op het juiste spoor zaten. Dat vraagt de nodige tijd, maar maakt uiteindelijk het draagvlak groter.” Het mondde uit in een aanpak waarin de zeven Westfriese gemeenten zelf konden bepalen welke ambitie zij hebben op het gebied van klimaatadaptatie. Bij zo’n ambitie past een strategie.

Duidelijke koers
Jan: “Westfriesland is de enige deelregio in Noorderkwartier die het zo heeft ingevuld. De kracht zit ‘m in mijn ogen in de manier waarop de strategieën zijn uitgewerkt. Dat is behoorlijk gedetailleerd. Nu de gemeentes hun ambitieniveau hebben uitgesproken, hebben zij ook een duidelijke koers omarmd. Dat is waardevol, omdat burgers en andere belanghebbenden hierdoor weten van zij van hun gemeente kunnen verwachten en welk aandeel zij zelf hebben in een klimaatbestendige inrichting. Op die basis kun je uitstekend voortbouwen.”

Hoe ver wil je gaan in het bestrijden van de gevolgen van klimaatverandering? De zeven Westfriese gemeenten hebben daar nu hetzelfde standpunt over ingenomen. Een mijlpaal in de regionale samenwerking (het Pact van Westfriesland) en een vruchtbaar vertrekpunt om op weg te gaan naar een klimaatbestendige regio in 2050.

In 2017 werd het nationale ‘Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie’ gelanceerd. In een gecoördineerd programma bogen in heel Nederland regio’s zich over de vraag: hoe kunnen we onze omgeving zo inrichten dat de klimaateffecten zo beperkt mogelijk blijven? Ook Westfriesland pakte deze handschoen op. Samen met onder meer stakeholders brachten we kwetsbaarheden in kaart in een stresstest en voerden we een dialoog over risico’s en mogelijkheden.

Hetzelfde beschermingsniveau
Die maatschappelijke inbreng mondde uit in drie mogelijke ambitieniveaus: A (laag), B (midden) en C (hoog). Het bood de Westfriese gemeenteraden een duidelijke keuze: welk uitgangspunt willen zij hanteren bij een klimaatbestendige inrichting? “Het bijzondere is dat afgelopen weken elke gemeenteraad zich achter ambitie B en de bijbehorende strategie geschaard heeft”, vertelt Harry Nederpelt, wethouder duurzaamheid van Gemeente Medemblik en een van de regionale portefeuillehouders duurzaamheid. “Daarmee kunnen we werkelijk spreken van een gezamenlijke Westfriese klimaatadaptatiestrategie.”

Ambitie B houdt in dat Westfriesland meegroeit met de klimaatverandering. De regio richt zich op een beschermingsniveau dat vergelijkbaar is met dat van nu. “Vergis je niet, dat vraagt een flinke extra inzet”, weet Koos Brouwer, coördinator samenwerking waterketen en ruimtelijke adaptatie Westfriesland. “De verwachting is bijvoorbeeld dat tijdens een stevige regenbui in de zomer in 2050 bij benadering 25% meer neerslag valt dan nu. Met deze ambitie zetten gemeenten in op het voorkomen van schade bij een heftige bui van 60 mm in een uur. Daarnaast willen we met elkaar meer doen dan alleen bescherming bieden. We gaan klimaatadaptatie actief benutten om waarde toe te voegen aan onze stedelijke leefomgeving.”

Vergroenen van de omgeving
Veel zal te maken hebben met de manier waarop we met neerslag omgaan. Van oudsher zijn we gewend regenwater zo snel mogelijk af te voeren. Nu gaat het er om het water juist vast te houden voor perioden van droogte. En bij extreme regenval moet het mogelijk worden het water tijdelijk te ‘parkeren’ om schade te voorkomen. Vergroenen van de omgeving is een belangrijk wapen in een veranderend klimaat. Bomen en planten houden water vast en zorgen voor schaduw en natuurlijke koelte. En waar tegels en stenen plaats maken voor groen kan (overtollig) water makkelijker in de bodem wegzakken.

Koos: “Eén ding is zeker: als overheid kunnen we het niet alleen. In de strategie is een belangrijke rol weggelegd voor inwoners, stakeholders en bedrijven. De komende jaren gaan we hen op allerlei manieren bij onze aanpak betrekken. We beginnen met een grote publiekscampagne voor burgers deze zomer. Daarin willen we hen verleiden om hun tuin of balkon groener te maken.”

Archeologische bodemschatten
De eerstvolgende bestuurlijke stap is het bepalen van een Westfriese uitvoeringsagenda, waarin acties en maatregelen concreter benoemd worden. Daarmee wordt klimaatadaptatie verder geborgd in (lokaal) beleid. Achter de schermen is het projectteam met adviesbureau Sweco druk bezig met het opstellen van deze agenda. Net als bij de stresstest en strategie bestaat het uit een regionaal én lokaal deel. Want ondanks de gezamenlijkheid heeft elke gemeente zijn eigen uitdagingen.

Koos: “We nemen ook onderzoek op in de uitvoeringsagenda. Zo willen we weten hoe het zit met onze archeologische bodemschatten in relatie tot het grondwaterpeil. Water heeft namelijk een belangrijke conserverende werking. Hetzelfde geldt voor de houten funderingspalen onder gebouwen. Voor het behouden van hun draagkracht moeten de paalkoppen als het even kan onder water blijven.”

Mee koppelen
De verwachting is dat de uitvoeringsagenda april dit jaar wordt behandeld in de colleges en in juni in het regionale bestuurlijke afstemmingsoverleg (VVRE) wordt bekrachtigd. “Daarmee hebben we het instrumentarium om handen en voeten te geven aan ons beleid voor een klimaatbestendige inrichting van Westfriesland. Elke vijf jaar herijken we de strategie, zodat we kunnen inspelen op veranderende omstandigheden”, aldus Koos.

Een belangrijk gevolg van de vaststelling van beleid is dat gemeenten klimaatadaptatie voortaan meenemen bij aanpassingen in de fysieke ruimte. Harry Nederpelt: “Neem een renovatie of herontwikkeling van een wijk of nieuwbouw. Bij zo’n ingrijpend project probeer je altijd al zoveel mogelijk andere opgaven, onder en boven de grond, mee te koppelen. Nu hoort klimaatadaptatie daar ook bij. Dat vind ik winst.”

Als onderdeel van het Woonakkoord Westfriesland organiseren de regio Westfriesland en de provincie Noord-Holland een regionale Woonmanifestatie op donderdag 10 maart 2022 van 12:00 - 17:00 uur. De manifestatie vindt plaats in het voormalig Scheringa museum in Opmeer. Een unieke herontwikkelingslocatie die binnenkort getransformeerd wordt naar een wooncomplex. 

Tijdens deze netwerkbijeenkomst voor overheid en (regionale) marktpartijen staan samenwerking en het delen van woonopgaven uit de praktijk centraal. Dagvoorzitter Lex Brans bespreekt samen met een panel de thema’s uit het Woonakkoord, Zeeman Vastgoed neemt ons mee in de ontwikkeling van het Holenkwartier en de finalisten van de regionale Woonchallenge presenteren hun ideale woonconcept voor jongeren. 

Thematafels 
Tijdens de manifestatie staat bovendien het gesprek tussen markt en overheid centraal. De thematafels tijdens de Woonmanifestatie zijn: 

• Versnelling en de bouwopgave: Over plancapaciteit, gebiedsontwikkeling en de samenwerking tussen markt en gemeente.
• Wonen en zorg voor ouderen: Hoe kunnen we enerzijds langer zelfstandig thuis wonen en anderzijds de doorstroom bevorderen?
• Stedelijke vernieuwing: Over de aanpak van kwetsbare buurten.
• Duurzaamheid: Is het mogelijk om bij gelijkblijvende woonlasten een woning te bouwen die gebouwd is met circulaire materialen; bestand is tegen klimaatverandering; een positief effect heeft op de biodiversiteit en net zoveel energie opwekt als er wordt gebruikt? 
• Huisvesting buitenlandse werknemers: Hoe zorgen we voor voldoende woonvoorzieningen voor buitenlandse werknemers, in balans met de omgeving?
• Betaalbaarheid: Hoe kunnen we betaalbaarheid stimuleren? Hoe maken we middenhuur en het koopsegment betaalbaar?

Programma donderdag 10 maart 2022 
12:00 - 13:00 uur inloop en netwerklunch
13:00 - 16:00 uur
- Introductie door dagvoorzitter Lex Brans 
- Zeeman Vastgoed over de ontwikkeling van het Holenkwartier
- Een panelinterview over thema’s uit het Woonakkoord met marktpartijen uit de regio, BZK, provincie Noord-Holland en de Westfriese regio
- Samen in gesprek aan de thematafels
- De finale van de regionale Woonchallenge
16:00 - 17:00 uur netwerkborrel

Locatie 
Het voormalig Scheringa museum in Opmeer, Breestraat 11, 1716 DA

De bruine vloot heeft het zwaar. Door de coronacrisis is de zeilvloot zo goed als stil komen te liggen. Gelukkig zijn er al vele (overheids)initiatieven om deze sector verder te helpen. Het Symposium Toekomst Bruine Vloot wil deze initiatieven met elkaar delen en versterken. Sommige initiatieven staan nog in de kinderschoenen en vragen om input van bestuurders en experts, andere ideeën zijn al verder uitgewerkt. Het symposium wordt op 4 maart 2021 georganiseerd vanuit het Zuiderzeemuseum Enkhuizen en is online. 

Corona
Door de coronacrisis is de maatschappelijke waarde van de vloot sterk in de belangstelling gekomen. Dat blijkt onder andere uit de (soms spontane) hulp van havenbeheerders, marketingorganisaties, maar ook uit de betrokkenheid van Kamerleden, lokale en provinciale bestuurders. Verschillende initiatieven zijn inmiddels opgetuigd of worden voorbereid.

De Vereniging van Zuiderzeegemeenten en de Vereniging van Waddenzeegemeenten hebben het idee gelanceerd om een symposium te wijden aan die initiatieven om kennis te delen en initiatieven te versterken. De vraagstukken waar de sector mee te maken heeft, liggen op het gebied van financiering, productontwikkeling, promotie en erkenning van de cultuurhistorische waarde van de schepen en de vloot.

Meer informatie en aanmelden
Kijk hier voor meer informatie over het programma. Aanmelden voor het symposium kan door een mail te sturen naar pam@debbz.nl

Foto: Peter Veldhuis

Westfriesland gaat werk maken van een regionale circulaire economie. Die ambitie spraken de partners van Duurzaam Ondernemend Westfriesland en de gemeentecolleges in grote meerderheid uit in het laatste interbestuurlijke overleg (VVRE). Zij scharen zich achter de gezamenlijke circulaire strategie en bijbehorende actieagenda.

Westfriesland wil in 2040 energieneutraal zijn. Daar past een economie bij waarbij het accent ligt op het sparen, hergebruiken en recyclen van grondstoffen. Het besluit in de VVRE is een duidelijke aanzet om te komen tot zo’n circulaire economie. “Het is een nieuwe stap om de milieu-impact van onze bedrijvigheid te verminderen en te werken aan een toekomstbestendige en gezonde regionale economie”, aldus wethouder duurzaamheid van Gemeente Medemblik, Harry Nederpelt.

Pareltjes

De regionale strategie en actieagenda zijn opgesteld door het collectief Duurzaam Ondernemend Westfriesland waarbij overheden, ondernemers en kennisorganisaties zijn aangesloten. Aan de basis ligt de Masterclass Circulair Westfriesland van maart 2020, die veel input uit de praktijk opleverde. Uitgangspunt is dat er al pareltjes zijn van circulair ondernemerschap in de regio, of het nu gaat om het terugwinnen van grondstoffen uit sneakers of het omzetten van mest in warmte en in een vervanger van stro voor koeien. Maar het zijn er nog te weinig. Door kennis, kunde en enthousiasme te bundelen, te experimenteren en te leren van elkaar moet circulair ondernemen een impuls krijgen. Tot en met 2022 richt de actieagenda zich op sectoren waar de milieu-impact groot is. Denk aan de bouw, industrie, landbouw en horeca/recreatie. Provincie, gemeentes, ondernemers en kennisinstellingen werken in deze sectoren samen in concrete circulaire verbeterprojecten.

Groen licht

Landelijk is bepaald dat Nederland in 2050 circulair moet zijn. De lichten staan nu op groen om samen in de regio de circulaire route verder te verkennen. “Op basis van de opgedane ervaringen kunnen we na 2022 onze inspanningen verbreden en versnellen”, zegt wethouder duurzaamheid van gemeente Drechterland, Jeroen Broeders. “Ik ben ervan overtuigd dat een circulaire economie niet alleen goed is voor het milieu, het biedt ondernemers ook kansen.”

De eerste actie op de circulaire actieagenda was het organiseren van een serie livestreams in de afgelopen Week van de Circulaire Economie. Ondernemers en experts bogen zich over de vraag of circulair ondernemen ook een verdienmodel kan zijn. Deze livestreams zijn nog terug te zien. Ga naar www.circulairwestfriesland.nl en laat je inspireren.