Nieuws

In een tijd waarin het klimaat verandert, is schone, duurzame energie de toekomst. In de Regionale Energiestrategie (RES) wordt onderzocht in hoeverre het grootschalig toepassen van wind- en zonne-energie aan deze toekomst kan bijdragen. Ook Westfriesland neemt hierin zijn verantwoordelijkheid, hoewel het beseft dat het lastige keuzes met zich mee brengt. Inmiddels is er een eerste globaal beeld.

Bij het bepalen van de Regionale Energiestrategie - die voor heel Nederland geldt en hier op Noord-Holland Noord niveau wordt opgesteld – wordt niet over één nacht ijs gegaan. Het heeft in deze fase tal van onderzoeken, analyses, gesprekken en bijeenkomsten in gang gezet. Alleen al in Westfriesland werden zestien zogenaamde ‘ateliers’ georganiseerd waarin een kleine 700 inwoners, agrariërs, ondernemers en andere partijen mee hebben gepraat over de mogelijkheden en onmogelijkheden van windturbines en zonneweides.

Energieneutraal in 2040

Het resultaat van deze verkenning is nu gebundeld in het voorontwerp concept-RES. Een eerste stap in een langjarig traject om met elkaar over te gaan op een duurzame energievoorziening en voor minder CO2-uitstoot te zorgen. Zo is dat ook afgesproken in het nationale Klimaatakkoord. Voor Westfriesland is de RES één van de instrumenten om als regio in 2040 ‘energieneutraal’ te zijn. Dat wil zeggen dat er dan net zoveel duurzame energie opgewekt wordt als verbruikt. Daarbij zet de regio ook sterk in op energiebesparing en verduurzaming van woningen en mobiliteit.

Een gevoelig onderwerp

Uit de bijeenkomsten met inwoners en andere betrokkenen voor de concept-RES bleek dat het plaatsen van meer windturbines en zonneweides in de regio een gevoelig onderwerp is. Iedereen begrijpt de noodzaak om te streven naar een duurzame en schone regio en minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen.

Maar men maakt zich ook zorgen dat de kwaliteit van de natuur en het typische Westfriese open landschap onder druk komt te staan door de zon- en windprojecten. En dat de cultuur-historische waarde van steden en dorpen wordt aangetast. Bovendien moeten de vruchtbare agrarische gronden zoveel mogelijk ontzien worden. Verder zijn mensen ongerust over de negatieve effecten die windturbines kunnen hebben op het woongenot.

Kansrijk?

Kansrijk zijn onder meer zonnepanelen op grote daken, op parkeerplaatsen, langs snelwegen en op bedrijventerreinen (in combinatie met windmolens). Verdeeldheid is er over het opwekken van wind- en zonne-energie op het IJsselmeer en het Markermeer. Als dit aan de orde is, dan wel goed doordacht en zorgvuldig toegepast in overleg met de andere regio’s die aan de meren grenzen.

Deze uitkomsten zijn in het voorontwerp concept-RES vertaald naar potentiële ‘zoekgebieden’. Dit zijn plekken waar zon- en windprojecten in Westfriesland gerealiseerd kunnen worden. Uiteindelijk moeten zij 963 GWh aan hernieuwbare energie kunnen opleveren, bovenop de 228 GWh die nu al wordt opgewekt. Dat houdt in dat deze regio een aandeel neemt van 1.191 GWh (1,2 TWh) in het totale Noord-Holland Noord aanbod van 4,2 TWh in de RES. Dat komt neer op 28% (en 3,4% van de landelijke opgave van 35 TWh).

Opnieuw in gesprek gaan

Maar voordat deze zoekgebieden definitief zijn, gaat de concept-RES in een uitgebreid besluitvormingstraject nog langs allerlei bestuurlijke lagen. Daarnaast wordt een inspraaktraject gestart om de zoekgebieden verder te onderzoeken. Wie is de grondeigenaar? Wie neemt het initiatief voor een windturbine of zonnepanelen? Kunnen de bewoners mede-eigenaar worden? Hoe kunnen betrokkenen het beste samenwerken? In dit stadium kunnen er nog altijd zoekgebieden bij komen of af vallen.

Het geeft precies de status weer van het voorontwerp concept-RES. Het is een tussenstap. Een manier om opnieuw in gesprek te gaan met de samenleving over duurzame energie en met elkaar keuzes te maken. Daarbij houdt Westfriesland nu en de komende jaren de vinger aan de pols van nieuwe ontwikkelingen en technologie. Met als duidelijke stip op de horizon een energieneutrale regio in 2040.

Het voorontwerp concept-RES is in te zien op www.energieregionhn.nl/conceptres. Hier kunt u ook vragen stellen over het rapport.

Op 3 maart vond de masterclass Circulair Westfriesland plaats. Een evenement waarbij ambtenaren en Westfriese ondernemers samen het gesprek aan zijn gegaan over wat circulaire economie is en wat het voor Westfriesland betekent.

Interactief plenair gedeelte
In alle vroegte zijn de ruim 70 deelnemers bij Cinema Oostereiland ontvangen met een uitgebreid ontbijt. Opening van de masterclass was in handen van Harry Nederpelt, wethouder bij gemeente Medemblik. Vervolgens verzorgden Thijs Aarden (OverMorgen) en Olaf Prinsen (Koninklijke Vereniging voor Afval en Reinigingsmanagement)een presentatie over wat circulaire economie is en kan betekenen. Het actuele onderwerp zorgde voor veel interactie met de zaal. Er was ruimte voor vragen en ondernemers deelden hun ervaringen.

Slim leren tijdens werksessies
In aparte werksessies is besproken welke circulaire stappen ondernemers en overheden gaan zetten en wat en wie ze daarvoor nodig hebben. Door de aanwezigheid van ambtenaren en ondernemers ontstond een mooie dynamiek tijdens de werksessie. Ondernemers lopen soms aan tegen wetten en regels welke duurzaam of circulair werken tegengaat. Bovendien bleken veel initiatieven vanuit gemeenten niet bij ondernemers bekend te zijn. Door deze aanpak zijn kan er slimmer van elkaar geleerd worden en weten partijen elkaar beter te vinden. De opgehaalde informatie krijgt een vertaling naar de actieagenda Circulair Westfriesland. In de week van Westfriese circulaire economie later dit jaar wordt de actieagenda gepresenteerd.

Organisatie
De Masterclass is het vervolg op ‘de Westfriese Week van de Circulaire economie 2019’, die in mei vorig jaar door het collectief Duurzaam Ondernemend Westfriesland werd georganiseerd. Deze groep bestaat uit de zeven Westfriese gemeenten, Ontwikkelingsbedrijf NHN, Rabobank, Westfriese Bedrijvengroep en Omgevingsdienst NHN.

Vanaf januari tot februari dit jaar zijn er in Westfriesland 16 ateliers georganiseerd om met inwoners, ondernemers en agrariërs in gesprek te gaan over het opwekken van zon- en windenergie. Zo willen de Westfriese gemeenten komen tot een Regionale Energie Strategie (RES) die bijdraagt aan een duurzame en energieneutrale regio. Er wordt dan evenveel energie opgewekt als verbruikt. Daarbij staat als paal boven water, dat zonder samenwerking de ambitie niet waargemaakt kan worden.

Het gesprek op basis van energiescenario’s

Tijdens de bijeenkomsten op lokaal en regionaal niveau hebben de deelnemers gesprekken gevoerd over welke opties voor het opwekken van zon- en windenergie hen het meeste aanspreken en welke juist niet. Dit werd gedaan aan de hand van drie mogelijke energiescenario’s; lokale kracht, bestaande E-infrastructuur en productielandschappen. Bij het energiescenario lokale kracht wordt er uitgegaan van coöperatieve acties. Het energiescenario E-infrastructuur gaat uit van hoe langs bestaande auto-, spoor- en waterwegen windturbines en zonnevelden geplaatst kunnen worden. Het energiescenario productielandschappen gaat uit van het zo veel mogelijk ontzien van landbouwgrond. Per bijeenkomst liepen de voorkeuren hierover uiteen.

Er zijn een aantal duidelijke gemene delers naar voren gekomen in de lokale ateliers. Zonne-energie op grote daken, parkeerplaatsen en langs spoorwegen spreekt het meeste aan. Wat niet aanspreekt is zonne-energie op agrarisch gronden, agrarisch gronden rondom woonkernen en boven fruitteelt. Windenergie langs snelwegen, spoorwegen en het repoweren van bestaande turbines spreekt het meeste aan. Wat niet aanspreekt is windenergie bij stads- en dorpsranden en op agrarische gronden. Daarbij is de aanvullende opmerking dat windenergie op het IJsselmeer en Markermeer wel aanspreekt voor gemeenten die niet liggen aan de meren, en dit niet aanspreekt voor gemeenten liggend aan de meren.

Tijdens de regionale ateliers met agrariërs en ondernemers spreekt zonne-energie opwekken op grote daken en wind op water het meeste aan. Wat beide groepen niet aanspreekt is windenergie op agrarische gronden. Kijk voor meer informatie op www.energieregionhn.nl.

Bekijk hieronder de videoverslagen en de verslagen per atelier.

• Regionaal Scenario Atelier met ondernemers op 21 januari in Hoogkarspel
• Regionaal Scenario Atelier met agrariërs op 3 februari in Wognum
• Lokaal Scenario Atelier op 30 januari in De Goorn
• Lokaal Scenario Atelier op 6 februari in De Goorn
• Lokaal Scenario Atelier op 23 januari in Hem
• Lokaal Scenario Atelier op 29 januari in Hoogkarspel
• Lokaal Scenario Atelier op 16 januari in Opmeer
• Lokaal Scenario Atelier op 15 januari in Hoorn
• Lokaal Scenario Atelier op 16 januari in Enkhuizen
• Lokaal Scenario Atelier op 14 januari in Wognum
• Lokaal Scenario Atelier op 16 januari in Wervershoof
• Lokaal Scenario Atelier op 17 januari in Medemblik
• Lokaal Scenario Atelier op 20 januari in Nibbixwoud
• Lokaal Scenario Atelier op 21 januari in Midwoud
• Lokaal Scenario Atelier op 27 januari in Andijk
• Lokaal Scenario Atelier op 28 januari in Wognum

Campagne Aardgasvrij Wonen van start

Op maandag 9 maart is de campagne wijdoenwat.nl over aardgasvrij wonen gestart. De campagne neemt inwoners mee in de overgang naar aardgasvrij wonen in 2050, informeert over de rol van de gemeente en over wat inwoners zelf kunnen doen. Vijftien gemeenten in Noord-Holland en Omgevingsdienst NHN lanceerden samen de nieuwe website www.wijdoenwat.nl, de spil van de campagne.

Op wijdoenwat.nl vertellen inwoners uit de verschillende gemeenten wat zij al hebben gedaan om aardgasvrij te wonen. En wat ze later kunnen doen. Ook wethouders, woningcorporaties en experts van Liander en het Duurzaam Bouwloket beschrijven hoe zij omgaan met aardgasvrij wonen.

Transitievisie Warmte
De gemeenten werken aan de Transitievisie Warmte die eind 2021 klaar moet zijn. In de visie regelen gemeenten wanneer en hoe gebieden en/of wijken overstappen op andere warmtebronnen. Tijdens de verandering wijst de website wijdoenwat.nl bewoners en ondernemers de weg naar onafhankelijk advies dat aansluit bij de visie van hun eigen gemeente.

WAT.nu? En WAT.later?
Barbara Harskamp, adviseur Duurzaam, Circulair & Klimaat bij Omgevingsdienst NHN, opende de campagne. “Met wijdoenwat.nl laten we zien dat we de tijd hebben om stap voor stap richting aardgasvrij wonen te gaan. Ook komen de gemeenten zelf aan het woord om uit te leggen wat zij doen om deze veranderingen in goede banen te leiden en met haalbare en betaalbare oplossingen te komen.”

Duurzaam Bouwloket
Om inwoners goed te kunnen adviseren werken de gemeenten samen met het Duurzaam Bouwloket. Zij helpen woningeigenaren met onafhankelijk advies en informatie over duurzame woonoplossingen. Denk aan energie besparen, energie opwekken, duurzaam (ver)bouwen en subsidiemogelijkheden.

Waarom aardgasvrij?
Een duurzamere warmtebron is nodig en beter voor het milieu. Door de gaswinning in Groningen ontstaan aardbevingen die schade aan woningen veroorzaken. Ook komt er bij het stoken en koken op aardgas CO2 in de lucht en raakt het Nederlandse aardgas ooit op. Daarom gaan we op zoek naar een duurzaam, klimaatneutraal alternatief.

Hoe de andere warmtebron eruit gaat zien is nog niet duidelijk en zal per gebied verschillen. Mogelijkheden zijn: biogas, waterstofgas, groene energie (wind of zon), elektrische oplossingen, aquathermie, geothermie en innovaties die de komende dertig jaar nog volgen.

De coronacrisis vraagt veel van de zorgaanbieders en zorgprofessionals. Zij staan voor de uitdaging om ondanks de richtlijnen van het RIVM zorg en ondersteuning te blijven leveren aan inwoners. De regiogemeenten in Westfriesland bieden nu al ruimte om op een alternatieve en creatieve manier zorg te leveren. Om dit te kunnen blijven doen is ook financiële ondersteuning nodig. Het Rijk heeft de gemeenten verzocht dit vorm te geven. De regio werkt daarom de komende weken het financieel ondersteuningsplan uit op basis van de landelijke kaders van het Rijk en de VNG.

Anders zorg verlenen wordt ook vergoed

Via een brief laat de regio de gecontracteerde zorgaanbieders die werkzaam zijn in Westfriesland weten dat alternatieve en creatieve vormen van zorg en ondersteuning leveren ook vergoed worden. Zorgaanbieders leggen die alternatieve zorgvorm voor aan het gebiedsteam van de gemeente. ‘Het is een uitzonderlijke tijd, die vraagt om uitzonderlijke maatregelen, en veel vraagt van zorgorganisaties en professionals. We moeten hen financiële zekerheid en ruimte bieden waar dat nodig is, zodat kwetsbare mensen die zorg nodig hebben zo min mogelijk last ervaren. We moedigen de instellingen aan creatief te zijn en zien dat zij hier heel goed mee bezig zijn’, vertellen wethouders Marjon van der Ven (Hoorn) en Win Bijman (Koggenland), twee van de bestuurlijk trekkers in Westfriesland.

Voorwaarde is dat de alternatieve manier van ondersteunen niet leidt tot een onveilige situatie voor zorgverlener of inwoner. Uit een eerste inventarisatie blijkt dat er zorg wordt verleend door bijvoorbeeld te videobellen of psychische hulp door buiten op 1,5 meter afstand van elkaar een wandeling te maken. Ook valt op dat familieleden nu vaker bij kunnen springen omdat zij thuis zijn. ‘Dat biedt ook kansen om afspraken te maken voor de zorgverlener over wat mogelijk is’, aldus Van der Ven.  
 

Eenduidige kaders en afspraken

De uitbetaling van zorg vindt vooral achteraf plaats. Wat de gevolgen voor de omzet en extra geleverde zorg zijn, zal dus de komende periode duidelijker worden, alsmede waar de regio de noodzakelijk steun kan leveren. De regeling Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW) vanuit het Rijk is bedoeld voor ondernemers, maar niet voor zorgaanbieders. Het Rijk stelt daarom op korte termijn kaders op over hoe gemeenten afspraken kunnen maken met zorgaanbieders. Deze kaders zijn de basis voor de financiële ondersteuningsplan dat wordt uitgewerkt door de regiogemeenten. Hierin wordt ook gekeken naar de uitgangspunten van de uitbetaling voor alternatieve manieren van zorg. De regio informeert en ondersteunt de zorgaanbieders in de tussentijd regelmatig via een speciaal kernteam.

Resultaatgestuurd werken in de zorg

Vanaf 1 januari 2020 wordt in Westfriesland gewerkt volgens het principe waarbij de inwoner bepaalt wanneer hij of zij tevreden is. De gemeente is daarbij adviseur en controleur voor de uitvoering van zorg. ‘Door dit systeem kunnen de zorgaanbieders nu dus met de inwoner die zorg krijgt overleggen hoe en of de verleende zorg bijdraagt aan het doel dat zij samen met de inwoner opstellen. Het is dus niet zo dat de gemeente dit doel bepaalt. Wel houdt de gemeente toezicht, ook als er tijdens de coronacrisis op een andere manier zorg wordt verleend’, aldus wethouder Bijman.

Wel zorg nodig, maar twijfels over hulp vragen?

Aan inwoners die zorg nodig hebben is de oproep: Stel uw zorgvraag niet uit, maar klop aan bij uw gemeente of het lokale zorgteam. De wethouders benadrukken dit namens alle gemeenten: ‘Wij zijn er juist in deze tijd voor inwoners die alleen thuis zitten zonder bezoek of die afhankelijk zijn van ondersteuning tijdens of door de coronacrisis. Wij begrijpen dat het voor sommigen vreemd voelt om (fysieke) hulp te krijgen, maar laat ons en de zorgaanbieders dat probleem oplossen. Zij hebben de deskundigheid in huis om u te helpen binnen de richtlijnen die gelden tegen de verdere verspreiding van het coronavirus’.