Mariska Woudenberg van Taalhuis Westfriesland vertelt over de aanpak in de regio

’Ik ben mijn leesbril vergeten’ of ’ik vul dat formulier thuis wel even in’. Veelvoorkomende uitwegen van laaggeletterden. In Nederland hebben 2,5 miljoen mensen moeite met lezen en/of rekenen. Het percentage laaggeletterden is in Westfriesland met 17% hoger dan het landelijk gemiddelde van 12%. En daar moeten we iets aan doen, vinden de zeven Westfriese gemeenten en samenwerkingspartners. De aanpak van laaggeletterdheid is daarom een van de bestuurlijke opgaven binnen het Pact van Westfriesland 7.1.

Wethouder Kholoud al Mobayed (Hoorn): ‘De regio vindt dat iedereen onderdeel moet kunnen zijn van de samenleving. Voor een inwoner die laaggeletterd is, kan dat moeilijker zijn. Taal is zo belangrijk om deel te nemen aan de samenleving. Het missen van een basisvaardigheid zoals lezen heeft grote invloed op het dagelijks leven. Mensen worden er kwetsbaar door. Om laaggeletterdheid op te sporen en tegen te gaan, is een goede verbinding nodig met alle beleidsonderdelen binnen het sociaal domein en onze partners zoals het bedrijfsleven en WerkSaam Westfriesland.’

Wethouder Lydia Groot (Stede Broec): ‘De zeven gemeenten willen dat elke Westfries met onvoldoende basisvaardigheden een goed passend taalaanbod van goede kwaliteit ontvangt en zo geholpen wordt. Hij of zij kan op eigen niveau basisvaardigheden ontwikkelen om zo helemaal mee te kunnen doen in onze maatschappij. Het percentage laaggeletterden is in Westfriesland hoger dan het landelijk gemiddelde. Met de sterke, gezamenlijke aanpak willen we dat veranderen.’

Afbeelding ter illustratie: hulp krijgen bij lezen of schrijven

Taalhuis Westfriesland
Om iedereen op zijn of haar niveau te helpen met de basisvaardigheden, heeft de regio Taalhuis Westfriesland een krachtige regie- en coördinatiefunctie op de uitvoering gegeven. We spraken met Mariska Woudenberg van Taalhuis Westfriesland.

Mariska: ‘Taalhuis Westfriesland is al een aantal jaar betrokken om laaggeletterdheid te verminderen. Waar de gemeenten de regie hebben, zijn wij aan zet voor de uitvoering. Wij werken samen met alle aanbieders op het gebied van basisvaardigheden, zoals met Stichting Netwerk en de bibliotheken om het juiste aanbod te verzorgen. En dat gaat goed. We kennen elkaar en de laatste jaren gaat het afstemmen steeds beter. We zorgen daardoor dat er minder overlap is in het aanbod, maar dat we elkaars aanbod juist aanvullen. En we kijken samen goed naar de doelgroep. Welke vragen leven er? Hoe kunnen we de Westfriese inwoner beter helpen? En waar is iedereen mee bezig?’.

Structuur klopt
Ook de samenwerking met de regio verloopt goed, vertelt Mariska. ‘Dat komt doordat er een duidelijke visie is en daar ook op wordt gestuurd. De structuur klopt steeds meer. Iedereen gaat telkens beter in de eigen expertise en rol zitten. De beleidskant en praktijk komt samen en we gaan gelijk op. Dat is belangrijk voor de samenwerking. Daarom klopt voor ons de laatst vastgestelde beleidsnotitie ook. We zijn hier bij betrokken geweest en kijken positief terug op het traject.’

Cruciale samenwerking
Dat beleid en praktijk samenkomen, is ook nodig. Want de uitdaging is om de laaggeletterde Nederlander te bereiken. ‘Deze doelgroep is lastiger te bereiken dan de ‘anderstaligen’. Je bent geboren en getogen in Nederland en toch kun je niet goed lezen of schrijven. En daar schamen mensen zich voor. Mensen zijn vaak onzichtbaar totdat er in hun leven iets veranderd, zoals het verliezen van de partner of een baan. We moeten met elkaar zorgen dat we laaggeletterdheid leren herkennen en goed kunnen doorverwijzen naar de juiste begeleiding. De samenwerking met de gemeenten daarin is cruciaal. De professionals die werken in de WMO, schuldhulpverlening, bij WerkSaam of UWV spelen een belangrijke rol: zij verwijzen door naar ons, Taalhuis Westfriesland. Maar ook dat blijft lastig. Het herkennen van laaggeletterdheid is ook een moeilijke opgave. Juist omdat mensen het zo goed weten te verbergen. Vanuit Taalhuis Westfriesland willen we daarom ook meer investeren in de cursus om laaggeletterdheid te herkennen en naar de juiste instantie doorverwijzen. Daar is echt winst te behalen. En ook welzijnsorganisaties kunnen hier een rol in spelen. Ook zij kunnen het probleem signaleren en doorverwijzen naar ons.’ 

Trots
Mariska sluit het gesprek af met waar zij trots op is. ‘Ik ben het meest trots op de samenwerking tussen alle aanbieders op het gebied van basisvaardigheden, de zeven gemeenten en WerkSaam. Samen zetten we een samenwerkingsstructuur neer waarin we de Westfriese inwoner centraal stellen en ondersteuning bieden dat aansluit bij de vraag.’  

Met droefheid hebben wij kennisgenomen van het overlijden van oud-wethouder uit Opmeer

Hendrik Stoker

De heer Stoker was van 2010 tot en met 2018 deelnemer van het Portefeuillehoudersoverleg Verkeer & Vervoer, Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Economie in regio Westfriesland. Wij herinneren hem als een collegiale bestuurder die de regio belangrijk vond en daarin investeerde. Wij zijn hem dankbaar voor zijn inzet voor onze mooie regio. En wensen de nabestaanden veel kracht en sterkte toe.

Woonchallenge Westfriesland van start:

In negen weken vernieuwende woonconcepten voor en door jongeren

Begin september is de Woonchallenge Westfriesland van start gegaan met een bezoek van studenten Bouwmanagement & Vastgoed van Hogeschool Inholland aan het pand waarvoor zij nieuwe woonconcepten ontwerpen. Tijdens het bezoek konden de studenten het pand bezichtigen en vragen stellen aan de jury: eigenaar Kees Hermans, wethouder Marjon van der Ven namens regio Westfriesland en de woonexperts van gemeente Hoorn en Bureau Stedelijke Planning. De studenten werken nu negen weken aan hun plan voor de transformatie van het bedrijfsverzamelpand naar een vernieuwend woonconcept voor Westfriese jongeren. Eind november presenteert een aantal studenten hun ontwerpen tijdens de regionale woonmanifestatie.

In de Woonchallenge gaan studenten aan de slag met een vernieuwend woonconcept voor jongeren uit Westfriesland. Eigenaar Kees Hermans stelt het bedrijfsverzamelgebouw MIX aan de Verlengde Lageweg 19 in Hoorn hiervoor beschikbaar. De gedachte achter de Woonchallenge is dat jongeren zelf het beste kunnen invullen welke betaalbare woonwensen er zijn. De regio zet hiermee in op inspiratie en innovatie.

Marjon van der Ven, wethouder gemeente Hoorn namens de Westfriese gemeenten: ‘We hebben in de woonvisie en het woonakkoord met de regio afgesproken dat er meer woningen in Westfriesland moeten komen. De Woonchallenge is van, voor en door jongeren om een innovatief concept neer te zetten van wat zij belangrijk vinden voor jongerenhuisvestging. De samenwerking is een vervolg op het Woonakkoord Westfriesland.’

Kees Hermans, eigenaar van het pand: "Alles mag en alles kan in de ontwerpen. Ik ben benieuwd hoe jongeren invulling geven aan hun ideale huisvesting. Met deze challenge hopen we op ideeën voor een vernieuwend woonconcept dat past bij de levensstijl van jonge mensen, nu en in de toekomst. Zo wordt het echt een plek voor hen.”

Westfriese woonmanifestatie
Met bruikbare ontwerpen gaat Hermans aan de slag en/of de ideeën van de studenten worden gebruikt om een serieus plan te maken voor het gebouw. De (beste) inzendingen worden tijdens de Westfriese woonmanifestatie op 26 november 2021 gepresenteerd. Voor de woonmanifestatie worden gemeenten, marktpartijen en andere betrokkenen uit de regio uitgenodigd.

Woonakkoord
De Woonchallenge komt voort uit het Woonakkoord Westfriesland. In het woonakkoord spraken  de zeven Westfriese gemeenten en provincie Noord-Holland af dat zij snel en meer nieuwe koop- en (sociale) huurwoningen bouwen en bestaande woningen verduurzamen. Voor het succes van het Woonakkoord is de nauwe samenwerking tussen marktpartijen, de gemeenten en provincie van groot belang. Marktpartijen worden sneller betrokken bij de plannen en knelpunten eerder opgelost. Twaalf marktpartijen hebben hun steun dan ook geuit bij de uitvoering van het woonakkoord. 

Klimaatambassadeur van het Hoogheemraadschap Jan Wijn vertelt over samenwerking en uitdagingen in Westfriesland

In maart van dit jaar hebben de zeven Westfriese gemeenten een gezamenlijk standpunt ingenomen over het bestrijden van de gevolgen van klimaatverandering. We zetten actief in op het meegroeien met de klimaatverandering. We richten ons op een beschermingsniveau dat vergelijkbaar is met dat van nu. Dat betekent dat onze inzet leidt tot een even goede bescherming voor onze inwoners, ondernemers en bezoekers als nu. En dat we even vaak hinder of schade ervaren door wateroverlast, hitte, droogte en waterkwaliteit als nu. Om op het beschermingsniveau te blijven, zijn de manieren waarop we met neerslag omgaan – vasthouden in plaats van zo snel mogelijk afvoeren – en het vergroenen van de omgeving belangrijke thema’s.

Sinds maart 2019 voeren de zeven Westfriese gemeenten samen met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) en de Omgevingsdienst NHN het gezamenlijke plan van aanpak Ruimtelijke adaptatie uit. We spraken met Jan Wijn, klimaatambassadeur van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier over de samenwerking met en de uitdagingen in Westfriesland.

Klimaatverandering minder ervaren
‘In het Noorderkwartier zitten vijf regio’s, waarvan Westfriesland er één van is. Klimaatverandering werd hier minder ervaren dan in de andere regio’s. Er is gelukkig nog niet zoveel fout gegaan. Westfriesland ligt achter het Markermeer en IJsselmeer, dus het beeld is dat er onbeperkt toegang is tot water. Is er teveel water dan pompen ze het eruit en is er een tekort dan laten ze het gewoon weer in. Maar we zagen in de zomers van 2018/2019 dat het niet zo gemakkelijk is. Er lijkt veel water te zijn, maar op een gegeven moment kan het peil van het Markermeer niet verder zakken. En wateroverlast? Ja, daar is het op een aantal plekken een paar keer fout gegaan. Zoals in Medemblik en Hoorn, dat leidde lokaal tot overlast. Maar over het algemeen hebben we in regio Westfriesland telkens mazzel. De meeste hevige buien gaan er net langs, of er valt 60 mm terwijl er net buiten het gebied 120 mm is gevallen’, vertelt Jan Wijn.

Eigen manier en tempo
In Westfriesland werd de urgentie en ernst in eerste instantie dus minder gevoeld. Heeft dat gevolgen voor de opgave van klimaatverandering en de verbinding tussen partijen? Ja, vertelt Wijn: ‘In de afgelopen jaren maakte dat het in Westfriesland best iets lastiger. Want als het niet ervaren wordt, hoe groot is dan het probleem? Ambtelijk en politiek was dan ook in het begin de instelling: hier gaat het niet fout. Westfriezen zijn nuchter. Eerst zien, dan geloven. Dus de vraag was: moeten we wel aan de gang gaan? Maar niks doen is geen optie. We moeten mee veranderen, om toekomstbestendig te zijn. En daar komt dan ook weer het mooie van Westfriesland naar boven. Als de knoop is doorgehakt, dan staat de regio er ook open voor. En Westfriesland werkt ook als één regio. Dat zie ik echt niet overal, maar hier wel. Dat maakt het dan wel weer makkelijker. Dus de start is dan wel langzamer dan bijvoorbeeld in andere regio’s in het Noorderkwartier, maar als we in Westfriesland van start gaan, dan gaat dat ook met serieuze stappen. Er ligt dan een gedegen plan met draagvlak. Een plan dat goed is doorgesproken op alle lagen en veel partijen. Er is dan geen speld meer tussen te krijgen. Westfriesland doet het samen, op een eigen manier en eigen tempo. En dat geeft mij vertrouwen.’

Bijzonder goed
Door het gedegen plan, de serieuze stappen en de sterke samenwerking gaat het in Westfriesland ‘bijzonder goed’, aldus Wijn. De samenwerking met de regio omschrijft hij als prettig. Zo ook het proces om te komen tot het gezamenlijk plan. ‘We moeten het vooral met elkaar doen’, stelt Wijn. ‘In dialoog zijn en samenwerken is belangrijk. Water is niet van één eigenaar. De verschillende belangen en opgaven brengen we bij elkaar. We brengen samen in beeld wie welke knelpunten heeft. In Westfriesland hebben we een aantal sessies hiervoor gehad, waarbij niet alleen ambtenaren, managers en wethouders betrokken waren, maar de belangrijkste partners uit het gebied. En dat is heel goed bevallen, ook dat is bijzonder goed gegaan in Westfriesland. Dat maak ik ook niet altijd mee. We hebben bepaald hoe we met de knelpunten om willen gaan en welke kant we op willen. Hoe we ambities waarmaken en waar we maatregelen treffen. We hebben elkaar nodig om in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust te zijn. Dat doen we niet alleen voor onszelf, maar vooral voor onze kinderen en kleinkinderen.’

Kans en uitdaging
Dat het ‘bijzonder goed’ gaat in Westfriesland horen we graag. Maar waar liggen nog kansen? Wijn: ‘Hoe je omgaat met klimaatverandering en -adaptatie lijkt vaak in technische oplossingen te liggen. Een pomp vergroten bijvoorbeeld. Maar daar red je het niet alleen mee. We moeten wat bedenken in de stad en het landelijk gebied, dat juist niet over techniek gaat. Het is vooral ook opnieuw kijken naar de inrichting van de gebieden. De uitdaging, en dus eigenlijk juist de kans!, ligt bij het breed betrekken van partijen en integraal benaderen van het vraagstuk. Ook intern moet je het multidisciplinair benaderen: met de experts op groen, riolering, ruimtelijke ordening, gezondheid en recreatie. Het besef dat de volgende stap, de uitvoering en verantwoordelijkheid in de breedte ligt, is een uitdaging. Er i een risico dat het stil komt te liggen, want wie is nu van de volgende fase? Maar die vraag is dus niet te beantwoorden met een naam of functie: we zijn er met z’n allen verantwoordelijk voor.’

Wens voor Westfriesland
Wijn sluit af met zijn wens voor Westfriesland: ‘Het Pact is de kracht van Westfriesland. Ik wens dat we op één lijn blijven. De opgaves zijn groot, daar krijgt de regio Westfriesland ook mee te maken. Maar als we blijven samenwerken en het klimaatverhaal serieus nemen, weten we schade en overlast voor iedereen zoveel mogelijk te beperken en maken we onze klimaatambities waar. Dat geldt overigens ook voor de ambitie om tot de top van aantrekkelijkste regio’s te behoren’.  

Over Jan Wijn

• Al 40 jaar werkzaam bij het Hoogheemraadschap
• Klimaatambassadeur, aanjager en verbinder
• Houdt zich voornamelijk bezig met het vergroten van bewustzijn over klimaatverandering
• Verbindt partijen met elkaar en stimuleert om het gesprek met elkaar aangaan
• Staat graag voor groepen om discussies te leiden of lezingen te geven
   

PACT VAN WESTFRIESLAND

Kansen en uitdagingen
We hebben veel ruimte. Dat biedt kansen voor verschillende duurzame energiebronnen. We hebben de expertise om bedrijventerreinen te verduurzamen. Onze agrisector heeft inmiddels veel ervaring met het zoeken naar nieuwe oplossingen voor het opwekken van energie en verduurzaming. Maar we hebben nog flinke stappen te zetten om te voldoen aan de eisen van het Deltaprogramma ruimtelijke adaptatie en het Klimaatakkoord. In de meeste Westfriese gemeenten ligt het aandeel hernieuwbare energie nog onder het landelijk gemiddelde.

Ambitie
Westfriesland wil in 2040 energie- en klimaatneutraal en aardgasvrij zijn, en in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust. Daarvoor doen we investeringen en ruimtelijke ingrepen. Maar ook zorgen we voor draagvlak en eigenaarschap onder inwoners en ondernemers.

De zeven Westfriese gemeenteraden hebben de Regionale Energiestrategie (RES) 1.0 vastgesteld. Voor het grootschalig opwekken van duurzame energie op land richt de regio zich vooral op de zon. Hiermee zet Westfriesland ook een stap naar energieneutraliteit in 2040.

De vaststelling ging gepaard met enkele moties en amendementen. Zij hadden onder meer betrekking op de afstandsnormen voor de plaatsing van windturbines en de ethisch verantwoorde productie van zonnepanelen. “RES 1.0 is grotendeels overeind gebleven”, maakt Harry Nederpelt, wethouder duurzaamheid van gemeente Medemblik, de balans op. “Met 0,70 TWh aan duurzame energieopwekking hebben we een mooi bod dat bijdraagt aan een vermindering van de CO2-uitstoot en aan een schoner leefmilieu in onze regio en in Nederland. En we houden de grote windmolens zoveel mogelijk buiten de deur.”

Duidelijke kaders
Negentien zoekgebieden zijn in Westfriesland aangewezen binnen de RES. Hier zullen met name de kansen voor zonne-energie verkend gaan worden. Maar voordat het zo ver is, zullen er eerst regionale kaders ontwikkeld worden om te bepalen aan welke eisen dit soort duurzame energieprojecten moeten voldoen. 

Nederpelt: “Denk aan een zorgvuldige inpassing met veel respect voor het Westfriese landschap en de manier waarop inwoners er (financieel) van kunnen profiteren.” “Daarvoor gaan we ook weer in gesprek met de samenleving”, vervolgt Jeroen Broeders, wethouder duurzaamheid van gemeente Drechterland.

Energieneutraal in 2040
Voor Westfriesland maakt de Regionale Energiestrategie deel uit van een grotere opgave. De gemeentes hebben in het Pact van Westfriesland de ambitie uitgesproken om in 2040 energieneutraal te zijn. Dit betekent dat in 2040 de totale Westfriese energie- en warmtebehoefte afkomstig is van duurzame energiebronnen. 

Samir Bashara, wethouder duurzaamheid van gemeente Hoorn: “Dat is een geweldige uitdaging. We hebben in digitale werksessies met betrokken partijen een uitvoeringsprogramma voor de periode 2021-2025 opgesteld. In dit programma beschrijven we voor vier sectoren (gebouwde omgeving, mobiliteit, land- en glastuinbouw en bedrijven en industrie) welke activiteiten we met elkaar gaan uitvoeren om de overgang naar een energieneutrale regio te maken. Welke kansen en knelpunten zien we? Daar gaan we de komende tijd nog veel meer over communiceren.